Włókniaki miękkie wyglądają jak drobna kaszka lub miękkie kilkumilimetrowe guzki barwy skóry lub nieco ciemniejsze. Czasem są długie i nitkowate. Zwykle umiejscawiają się na tułowiu, powiekach i szyi, a także na dekolcie, pod piersiami, pachami i w pachwinach, czyli tam, gdzie skóra jest najbardziej narażona na otarcia. Ich obecność jest najczęściej uwarunkowana genetycznie, a wraz z wiekiem może pojawiać się ich coraz więcej. Na szczęście można z nimi skutecznie i bezpiecznie walczyć. Mowa o włókniakach miękkich, niegroźnych nowotworach tkanki łącznej.

Włókniaki miękkie są zmianami rozrostowymi tkanki łącznej rozwijającymi się jeszcze w okresie życia wewnątrzmacicznego lub, częściej, nabytymi. Te łagodne nowotwory mogą pojawić się w każdym wieku. Występują powszechnie – można je stwierdzić u prawie wszystkich dorosłych osób. Ich liczba i wielkość może rosnąć w czasie ciąży.

Włókniaki to miękkie, workowato zwisające grudki lub guzki o średnicy najczęściej nie przekraczającej 2 mm, ale mogącej sięgać nawet 5 cm. Ich konsystencja powoduje, że często dają się wprowadzić w głąb skóry przez ucisk palcem. Zwykle włókniaki miękkie mają zabarwienie zbliżone do zdrowej skóry lub nieco ciemniejsze, brunatne. Drobne włókniaki szczególnie często umiejscawiają się na szyi i karku, zwłaszcza u kobiet w starszym wieku. Włókniaki miękkie same w sobie nie są bolesne, ale pod wpływem drażnienia, szczególnie u osób otyłych, może się w nich wytworzyć stan zapalny. Należy wówczas zmienić garderobę na luźniejszą, tak, by nie drażniła zmiany. Znacznie częściej niż ewentualne dolegliwości fizyczne powodują dyskomfort psychiczny, szczególnie w sytuacji, gdy pojawiają się na eksponowanych częściach ciała. Utrzymują się przez całe życie i choć nie mają tendencji do samoistnego ustępowania, nie ulegają zezłośliwieniu i ze względów medycznych nie muszą być usuwane.

ROZPOZNANIE WŁÓKNIAKA MIĘKKIEGO

Pacjenci trafiają najczęściej do gabinetów kosmetycznych, rzadziej do dermatologa. I prawie zawsze pada pytanie, czy na pewno powinno się je usuwać, tym bardziej, że zabieg wykonuje się niemal wyłącznie ze względów estetycznych. Niezależnie od umiejscowienia włókniaka, jego rozmiarów i powodu, dla którego chcemy się pozbyć tej zmiany (a częściej zmian), zawsze należy skonsultować się z dermatologiem, który potwierdzi rozpoznanie i zaproponuje optymalny sposób usunięcia, tym bardziej, że zdarzają się duże, bogato unaczynione włókniaki, których usunięcie może spowodować konieczność założenia szwów. Kosmetyczki, nawet najbardziej doświadczone, nie mają prawa wykonywać zabiegów naruszających ciągłość skóry. Dlatego zawsze konieczna jest konsultacja z lekarzem specjalistą. Ustalenie rozpoznania włókniaka miękkiego nie jest trudne. W różnicowaniu uwzględnia się znamiona komórkowe, brodawczaki i tłuszczaki.

LECZENIE WŁÓKNIAKÓW

Leczenie włókniaków nie jest konieczne ze względów medycznych. Jedynie zmiany szpecące lub powodujące fizyczny dyskomfort (np. uczucie pociągania przez ubranie) wymagają interwencji chirurgicznej. Decydując się na zabieg trzeba pamiętać, że raz usunięty włókniak może odrosnąć. Może również utworzyć się w innym miejscu. Gabinety dermatologiczne i medycyny estetycznej oferują kilka metod pozbycia się włókniaków:

ELEKTROKOAGULACJA WŁÓKNIAKÓW

Zabieg usunięcia włókniaka polega na działaniu prądem wysokiej częstotliwości na białka budujące tkanki, co prowadzi do podwyższenia jego temperatury. Białko ścina się, dzięki czemu tkanka łatwo może zostać usunięta. Podczas zabiegu nie narusza się ciągłości skóry, przez co rzadko dochodzi do powikłań: trwałych przebarwień i niewielkich blizn. Długość trwania zabiegu, w zależności rozległości zmiany, to od kilku do kilkudziesięciu minut. Często, szczególnie w przypadku większych włókniaków, stosowane jest znieczulenie miejscowe. Bezpośrednio po zabiegu elektrokoagulacji może wystąpić w tej okolicy obrzęk skóry, a także ból i zasinienie, ale te objawy jeszcze tego samego dnia ustępują. Nieco dłużej, kilka dni, utrzymywać się mogą drobne ranki, które trzeba regularnie przemywać wodą utlenioną. Choć jest to bardzo wygodny, nowoczesny i bezpieczny zabieg, są pewne schorzenia i stany będące przeciwwskazaniami do jego wykonania. Należą do nich: wszczepiony rozrusznik serca, zaburzenia krzepnięcia i krążenia krwi, cukrzyca, ciąża, a także skłonność skóry do bliznowacenia.

LASER CO2

Jest to metoda szeroko wykorzystywana w dermatologii estetycznej, nie pozostawiająca właściwie żadnego śladu. Laser emituje wiązkę niewidzialnego dla oka światła o długości fali 10 600 nm, która pochłaniana jest przez wewnątrz- i zewnątrzkomórkową wodę. Kiedy energia lasera jest absorbowana przez uwodnioną tkankę, dochodzi do jej odparowania i wytworzenia w tym miejscu strefy koagulacji, dzięki czemu usuwanie włókniaków nie powoduje krwawienia. Nowoczesne lasery CO₂ są wyposażone w funkcje super i ultra puls, co oznacza, że pracują w trybie impulsowym i nie dochodzi do termicznego uszkodzenia otaczających zmianę tkanek, dzięki czemu gojenie następuje niemal zawsze bez blizn.

Przeciwwskazaniami do zabiegu usunięcia włókniaka miękkiego są ciąża, aktywna infekcja bakteryjna lub wirusowa w obrębie leczonej zmiany, a także skłonność do tworzenia się bliznowców, czyli przerośniętych stwardniałych blizn, powstałych na skutek urazu lub bez uchwytnej przyczyny. Natomiast nie ma żadnych przeszkód, by wykonywać te zabiegi u dzieci, a także gdy skóra jest opalona. W przypadku niewielkich zmian znieczulenie miejscowe nie jest konieczne. Podczas zabiegu odczuwa się jedynie delikatne ciepło i pieczenie. Jeśli usuwane są włókniaki o większych rozmiarach, niekiedy podawany jest miejscowy środek znieczulający. Po zabiegu tworzą się niewielkie ranki, które należy dezynfekować, np. wodą utlenioną. W przypadku większych ran zaleca się zakładanie plastra z przepuszczającym powietrze opatrunkiem. Proces gojenia trwa od kilku dni do 3-4 tygodni. Ze względu na utworzenie w miejscu działania lasera nowego naskórka, obszar ten należy chronić przed działaniem promieni słonecznych by zapobiec wystąpieniu przebarwień.

WYMRAŻANIE WŁÓKNIAKÓW CIEKŁYM AZOTEM (KRIOTERAPIA)

Jest to zabieg polegający na krótkotrwałym działaniu strumienia par ciekłego azotu o temperaturze ok. -140°C na powierzchnię ciała w czasie od 1 do 5 minut. Ta metoda stosowana jest najczęściej przy włókniakach nitkowych, które usuwa się jednorazowym 5-10-sekundowym natryskiem lub ściskając wykwit na ok. 10 sekund oziębioną w ciekłym azocie pincetą. Włókniaki o średnicy większej niż 4-5 mm zamraża się po ich uchwyceniu pincetą i skierowaniu natrysku równolegle do skóry na płaskie końce narzędzia. Ten sposób daje u 90 proc. pacjentów dobre wyniki kosmetyczne, bez odbarwień, które mogą się pojawiać po stosowaniu zwykłego natrysku. Krioterapia jest bezpieczna u kobiet w ciąży i dzieci.

METODA CHIRURGICZNA USUWANIA WŁÓKNIAKÓW

Stosowana jest do usuwania dużych włókniaków miękkich. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Drobną rankę trzeba przemywać środkami dezynfekcyjnymi i zmieniać opatrunki; jeśli założono szwy, nie należy moczyć tego miejsca. Po mniej więcej tygodniu rana całkowicie się goi. Do możliwych, jednak bardzo rzadkich powikłań, należą przede wszystkim infekcje bakteryjne, krwiaki, bliznowce.